Umowy o wolnym handlu – w pułapce mechanizmu weryfikacji preferencyjnego pochodzenia towarów. Cz. I

Większa część handlu zagranicznego państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym także handlu z państwami wysokorozwiniętymi, realizowana jest w ramach umów o wolnym handlu. Istotnym elementem każdej umowy o wolnym handlu są tzw. protokoły dotyczące definicji pojęcia "produkty pochodzące" oraz metod współpracy administracyjnej, regulujące m.in. kwestie dowodów pochodzenia tzn. ich wystawianie oraz weryfikację. Fakt zakupu towaru na terenie państwa należącego do Unii Europejskiej bądź nawet wyprodukowanie go na tym terenie nie przesądza jeszcze o jego preferencyjnym unijnym pochodzeniu. Nierozróżnianie pomiędzy statusem celnym a pochodzeniem towarów prowadzi niejednokrotnie do konsekwencji finansowych, w szczególności gdy organy celne państwa trzeciego wystąpią z wnioskiem o weryfikację przedłożonego tym organom dowodu pochodzenia. Przedłożenie prawidłowego dowodu pochodzenia stanowi formalny warunek zastosowania preferencyjnej stawki celnej. Preferencyjne pochodzenie zgłoszonych towarów nie może bowiem zostać udowodnione innym dowodem. W myśl  poglądów judykatury TS, to „na podmiotach gospodarczych ciąży obowiązek podjęcia w ramach ich stosunków umownych kroków niezbędnych do uchronienia się przed zagrożeniem dochodzenia retrospektywnego pokrycia należności celnych, zaś starannie działający i poinformowany o stanie prawnym podmiot gospodarczy powinien przy dokonywaniu oceny korzyści, jakie może przynieść handel towarami ewentualnie podlegającymi preferencjom taryfowym, wziąć pod uwagę ryzyko związane z rynkiem, na którym działa, i zaakceptować je w kategorii zwykłych niedogodności związanych z działalnością handlową”. Wynik weryfikacji dowodów preferencyjnego pochodzenia, przeprowadzonej przez organy celne państwa wywozu, wiąże organy celne państwa importu. „System współpracy administracyjnej przewidziany w protokole określającym w załączniku do umowy zawartej między Unią a państwami trzecimi zasady dotyczące pochodzenia produktów oparty jest bowiem na wzajemnym zaufaniu między organami państw członkowskich przywozu a organami państwa wywozu”.[...]